Geen collectief vorderingsrecht voor vereniging die dierenbescherming tot doel heeft

In een arrest van 11 juni 2024 met nr. P.23.158.N besluit het Hof van Cassatie het arrest van het hof van beroep te Gent dat oordeelde dat een vereniging die dierenbescherming tot doel heeft, op grond van haar maatschappelijk doel beschikt over het vereiste belang, te vernietigen.

Het Hof maakt een interpretatie van artikel 17, eerste lid Ger. W., samengelezen met het Verdrag van Aarhus.

Hoewel het Verdrag van Aarhus volgt dat artikel 17, eerste lid Ger. W. zo moet worden uitgelegd dat aan verenigingen die de bevordering van de milieubescherming tot doel hebben, de toegang tot de rechter is verzekerd met het oog op de betwisting van het handelen en het nalaten van privépersonen en overheidsinstanties die strijdig zijn met bepalingen van het nationale recht betreffende het milieu, stelt het Hof dat een verdragsconforme uitlegging van artikel 17, eerste lid, Gerechtelijk Wetboek vereist dat dergelijke verenigingen, in het kader van het instellen van burgerlijke rechtsvorderingen tot bevordering van de milieubescherming, moeten worden geacht het vereiste eigen belang te hebben.

Concreet zou de bevordering of vrijwaring van het dierenwelzijn geen milieu-aangelegenheid zijn die bedoeld wordt in het Verdrag van Aarhus.

Dierenwelzijn is dan wel een door de Europese Unie erkende doelstelling van algemeen belang, een ethische waarde én zou volgens het Hof ook erkend zijn in internationale instrumenten die België binden, maar deze instrumenten zouden niet aan België de verplichting opleggen om de toegang tot de rechter te verzekeren aan verenigingen die zich het dierenwelzijn of bepaalde aspecten daarvan tot maatschappelijk doel hebben gesteld.

Enkel het maatschappelijk doel hebben als vereniging dat dierenwelzijn wordt nagestreefd, kan volgens het Hof dan ook niet volstaan om te getuigen van het vereiste belang ex artikel 17, eerste lid Ger. W.